ناگفته‌های مهم و تلخ از كهریزك
هفته نامه پنجره به مدیر مسئولی علیرضا زاكانی در شماره آخر خود نوشت:
افشای اسنادی از سابقه كهریزك توسط رییس كل دادگستری استان تهران، در مردادماه میتوانست به رمزگشایی از این بازداشتگاه مخوف بیانجامد، اما سعید مرتضوی دادستان سابق تهران در آخرین روزهای تصدی این مسئولیت بهسرعت وارد عمل شد و آن اسناد افشاگرانه را از خروجی خبرگزاری و سایتهای اینترنتی حذف كرد، اما وارد شدن رهبر معظم انقلاب به موضوع و مطالبه مجازات عاملان جنایت كهریزك از ایشان توسط عبدالحسین روحالامینی پدر یكی از قربانیان در دیدار اساتید دانشگاه با مقام معظم رهبری فضا را برای رسانهای كردن موضوع مهیا كرده است.
كهریزك كجاست ؟
سوله یا كمپ كهریزك نام بازداشتگاهی مخوف در شهرك «سنگ» بود كه در جنوب شرق تهران، از توابع شهرستان ری واقع است. این زندان كه پس از پاكسازی محله خاك سفید تهران، برای تأدیب و مجازات معتادان و اوباش سابقهدار و حرفهای ساخته شد؛ جاییكه از همان ابتدا هیچ امكاناتی نداشت كه بتوان نام بازداشتگاه یا زندان برای آن گذشت و ظاهرا حتی سازمان زندانها آن را در حد بدترین زندانهای فعلی كشور هم ندانسته و مسئولت رسمی آن را بهعهده نگرفته بودند.
وقتی سردار رادان طرح امنیت اجتماعی را در تهران اجرا كرد، اینجا را محلی برای مجازات گردنكشان و اراذل و اوباش سابقه دار در نظر گرفت تا هوای جهنمی بالای چهل درجه جنوب تهران و فقدان امكانات اولیه بهداشتی برای زندانیان و محدودیتها و شرایط سخت بدنی، آنها را بهخود آورد.
برخی شنیدهها حكایت از آن داشت كه اولین گروه بازداشتشدگان حوادث اخیر كه به این محل منتقل شدهاند، در تجمع بیستوپنجم خرداد دستگیر و روز بعد جهت مجازات به كهریزك برده شدند. پیش از هجده تیر مرتضی تمدن، رییس شورای تأمین استان، هشدار برخورد قاطع با تجمعكنندگان این روز را داد. حال روزشمار وقایع كهریزك را مرور میكنیم تا ابعاد موضوعی كه رهبر انقلاب از آن به عنوان جنایت یاد كرد بهتر روشن شود. جنایتی كه تاكنون چهار قربانی رسمی داشته است: محسن روحالامینی، محمد كامرانی، امیر جوادیفر و رامین آقازاده قهرمانی، جوانانی بودند كه در اثر حوادث و رخدادهای این بازداشتگاه مخوف به قتل رسیدند.
بازداشتیهای كهریزك
بیستوششم خرداد: شنیدههای غیررسمی حاكی از آن است كه گروه بیستودو نفره دستگیر شدگانی كه در حوادث بعد از انتخابات دستگیر شدند، در این روز به كهریزك برده شدهاند.
هفدهم تیر: استاندار تهران كه ریاست شورای تأمین استان را نیز بر عهده دارد، اعلام كرد كه اگر افرادی بخواهند با گوش دادن به فراخوان شبكههای ضد انقلاب، تحرك ضد امنیتی داشته باشند، زیر گامهای ما «له» خواهند شد.
هجدهم تیر: نیروی انتظامی ضمن برخورد و پراكنده نمودن با افرادی كه در این روز مقابل دانشگاه تهران تجمع كرده بودند، تعدادی از آنان را دستگیر كرد.
نوزدهم تیر: مشخصات كامل محسن روحالامینی اعم از نام و نام خانوادگی، آدرس، و شمارههای تماس منزل پدر و بستگان و سایر مشخصات در كهریزك همانند سایر قربانیان و بازداشتیها ثبت و وی به این محل منتقل شد. بهداری كهریزك نیز تایید كرد كه او بیماری عفونی ندارد و بهلحاظ جسمی نیز مشكلی ندارد. سایر بازداشت شدگان مثل كامرانی نیز در بدو ورود همینگونه بودهاند. خانواده جوادیفر در همین روزها بود كه فرزندشان را كه بینیاش شكسته بود، با هماهنگی كلانتری در بیمارستان تحویل میگیرند و برای سیتیاسكن به بیمارستان منتقل میكنند و بعد از مداوای اولیه و اطمینان و اعتماد به دستگاه ناجا پس از آن دوباره به كلانتری باز میگردانند.
بیستم تیر: سرهنگ مهدی احمدی، رییس مركز اطلاعرسانی فرماندهی انتظامی تهران، در گفتوگو با فارس رسما اعلام كرد كه «تعداد اندكی» در ناآرامیهای روز هجدهم تیر دستگیر شدهاند كه همگی جزو تخریبكنندگان اموال عمومی بودند. وی گفت: «در هجدهم تیر تعدادی از تخریبكنندگان اموال عمومی و آشوبگران توسط پلیس دستگیر شدند كه پس از بررسی اولیه تحویل مراجع قضایی شدند.» برخی خبرهای غیررسمی از دستگیری حدود دویستوهفتاد تن در هجده تیرماه حكایت دارد و گفته میشود كه صدوچهلوپنج تن از آنان در روز جمعه نوزده تیرماه به كهریزك و بقیه به اوین منتقل شدهاند.
بیستودوم تیر: خبر نگهداری بازداشتشدگان در كنار اراذل و اوباش و ضرب و شتم آنها به رهبر معظم انقلاب رسیده و ایشان با فراخوان دبیر شورای عالی امنیت ملی دستور میدهند هیچكس حق ضرب و شتم بازداشتشدگان را نداشته و میفرمایند همان روز باید بازداشتگاه كهریزك تعطیل و در صورت نیاز بازداشتشدگان همگی به زندانهای رسمی منتقل گردند. در این روز با تماس دبیر شورای عالی امنیت ملی با دادستان تهران دستور رهبر انقلاب به ایشان ابلاغ و بعد از طفره رفتن آقای مرتضوی و استدلال نامبرده در عدم جا در سایر زندانها به وی ابلاغ میگردد كه در صورت نداشتن جا در سایر زندانها، بازداشتشدگان همین روز آزاد گردند. متأسفانه این موضوع را دادستان تهران عمل نكرده و فردای آن روز بازداشتگاه تعطیل و بازداشتشدگان منتقل میگردند.
بیستوسوم تیر: این روز مصادف بود با انتقال بازداشت شدگان كهریزك پس از چند روز نگهداری در شرایط بد آب و هوایی، عدم دسترسی به امكانات بهداشتی، غذایی، آشامیدنی و دارویی مناسب و از ضرب و شتم بازداشتیها توسط مأموران و اراذل و اوباش حكایت دارد. ضمن اینكه بازداشتشدگان ناباورانه در كنار اراذل و اوباش نگهداری میشدند.
در حین انتقال بازداشت شدگان به زندان اوین، یكی از آنان بهدلیل صدمات وارده دچار تشنج میشود، اما كسانی كه دستاندركار انتقال آنان بودند، ابتدا به موضوع توجهی نكرده و سپس یكی از آنها با مافوق خود تماس گرفته و مقرر میشود كه فرد مذكور به كهریزك بازگردانده شود و نامش هم از لیست بازداشتیهای انتقالی به اوین حذف شود. این در حالی است كه در مسیر انتقال یعنی از كهریزك تا اوین بیمارستانهای متعددی اعم از فیروزآبادی، لقمان و سایر درمانگاهها و بیمارستانهای جنوب تهران قرار داشتند و آنان میتوانستند اورژانس را خبر كنند، اما هیچ كدام از این تمهیدات اندیشیده نشد و فرد مذكور پس از جان دادن به كهریزك منتقل میشود.
وقتی كاروان به اوین رسید، مسئولان اوین به خاطر اوضاع بد جسمی و ضعف بازداشت شدگان و بوی تعفن و صدمات بدنی كه به برخی از آنها وارد شده بود، ابتدا از پذیرش بعضی از آنان امتناع میكنند، اما در نهایت این افراد پذیرش میشوند.
وقتی مسئولان زندان اوین در حال پذیرش كهریزكیها بودند، حال یكی از آنها بد و نقش زمین میشود كه این موضوع نیز با بیتفاوتی ماموران روبهرو میشود. به این ترتیب فرد مذكور با حدود یك ساعت تأخیر روانه بیمارستان میشود. در ساعت پانزدهوسی دقیقه، محسن روحالامینی به بیمارستان شهدای تجریش منتقل و با عنوان «مجهولالهویه» پذیرش میشود.
بیستوچهارم تیر: ساعت ششوده دقیقه صبح است كه محسن در بیمارستان فوت میكند و مسئولان بیمارستان گواهی فوت او را با عنوان «مجهولالهویه» صادر میكنند.
بیستوچهارم تیر: شكایت حضوری دكتر روحالامینی به وزیر اطلاعات از یك كارچاقكن كه تقاضای چهار میلیون تومان برای ملاقات با محسن پیشنهاد داده بود! در حالی كه چند روز است پیكر وی در سردخانه نگهداری میشود.
سیویكم تیر: خبر فوت محسن به خانوادهاش اعلام میشود. با اعلام این مطلب كه یك هفته است كه دنبال شما میگردیم!؟ برخی نزدیكان پدرش آنگونه كه به ایشان اعلام شده بود و حسین علایی در سایت خود اعلام كرده است، علت مرگ محسن را ابتلا به مننژیت اعلام كردهاند!؟
اول مرداد: درج آگهی تسلیت، گام نخست رسانهای شدن كهریزك است. برخی شخصیتهای سیاسی و مسئولان پیام تسلیتی را در این روز، برای عبدالحسین روحالامینی در روزنامه جامجم منتشر میكنند. پیش از این برخی بازداشتیهایی كه آزاد شدهاند، شكواییه خود را نزد رهبر انقلاب بردهاند و اكنون موضوع در دست رسیدگی است.
سوم مرداد: میگویند داستان مننژیت از نامه محرمانه ای آغاز شده كه در این روز رییس بازداشتگاه كهریزك به دادستان ارسال و شیوع مننژیت و ابتلای برخی بازداشت شدگان به این بیماری را اعلام میكند.
پنجم مرداد: در فاز دیگر ماجرای سناریوسازی مننژیت، در چنین روزی كاظم جلالی سخنگوی كمیته ویژه مجلس برای پیگیری وضعیت بازداشت شدگان حوادث اخیر، در گفتوگویی با خبرگزاری مهر گفت كه قاضی مرتضوی دادستان تهران، در جلسهای با این كمیته علت مرگ روحالامینی و كامرانی را بیماری مننژیت اعلام كرده است. در همین روز سهراب سلیمانی مدیركل زندانهای استان تهران در مصاحبهای با ایسنا اعلام كرد كه روحالامینی و كامرانی مننژیت داشتند و به همین خاطر بعد از فوت آنان به همه زندانیان اوین واكسن زده شده است.
سلیمانی، مرگ كامرانی را اینچنین روایت میكند: «كامرانی پس از آن كه در صف پذیرش زندان حالش به هم میخورد و به بیمارستان لقمان منتقل میشود و قبل از فوت آزاد میشود و وقتی زنده بوده شبانه تحویل خانوادهاش شد، اما بهدلیل بیماری روز بعد در بیمارستان مهر فوت میكند.»
سیزدهم مرداد: خبر ساخت بازداشتگاهی جدید بهجای كهریزك كه سردار احمدیمقدم فرمانده نیروی انتظامی آن را اعلام میكند، خیلی زود در رسانه ها منتشر میشود. «قرار است بازداشتگاهی مدرن و مطابق استانداردها كه زیر نظر سازمان زندانها اداره شود، جای كهریزك را بگیرد.» برآوردها از هزینه سهمیلیارد تومانی ناجا برای ساخت بازداشتگاه جدید در كهریزك است كه البته این تصمیم انتقاد برخی فعالان سیاسی را بهدنبال دارد، زیرا معتقدند كه ساخت یك بازداشتگاه دیگر درست در محلی كه كهریزك قرار داشت، آبرویی برای نظام نمیگذارد.
پانزدهم مرداد: نیروی انتظامی برای تبرئه خود اطلاعیهای را عصر روز پنج شنبه در خصوص كهریزك منتشر و ضمن آن كه اعتراف میكند آنجا محل نگهداری موقت و تأدیب اراذل و اوباش با شرایط زیستی سختگیرانه بوده، اعلام میكند كه تعدادی از دستگیرشدگان هجدهم تیر بهدلیل محدودیت پذیرش در اوین به كهریزك منتقل شدهاند كه با توجه به شرایط آنجا اصولا اعزام بازداشتیها به آنجا صحیح نبوده است. این اطلاعیه در تناقض آشكار با اظهاراتی بیستم تیر یكی مسئولان نیروی انتظامی است كه تعداد دستگیرشدگان هجدهم تیر را بسیار كم برشمرده بود.
این اطلاعیه میافزاید: «محدودیت پذیرش بازداشتگاه و اضافه شدن دستگیر شدگان هجدهم تیر، باعت تراكم جمعیت در بند بازداشتیها شد و شرایط نا مساعد زیستی و بهداشتی موجبات آزار و اذیت آنان را فراهم كرد.»
هجدهم مرداد: حمیدرضا كاتوزیان، نماینده تهران، در اولین واكنش به اطلاعیه نیروی انتظامی اعلام میكند كه چون تعدادی از جوانان این كشور در كهریزك از بین رفتهاند، لذا باید ناجا پاسخگوی اقدامات صورت گرفته در این خصوص باشد. قانون مربوط به قتل مشخص است و اینكه بهجای برخورد با جانی بخواهند چند افسر را بازداشت كنند، نه فرزندان خانوادهها زنده میشوند و نه توهینی كه به نظام شده پاك خواهد شد.
در همین روز فرمانده نیروی انتظامی در مراسم تودیع رویانیان با پذیرش مسئولیت اتفاقاتی كه در كهریزك افتاده، اعلام كرد كه هیچ یك از فوت شدگان بر اثر ضرب و شتم فوت نكردهاند، بلكه علت مرگ بیماری آنها بوده است.
نهم شهریور: ادعای فرمانده نیروی انتظامی درباره مننژیت جان باختگان كهریزك دیری نپایید و چند روز بعد خبرگزاری مهر خبری را درخصوص نظر پزشكی قانونی به نقل از یك منبع آگاه منتشر میكند. در این خبر كمیسیون پزشكی قانونی كشور در تاریخ بیستوپنجم مرداد، علت مرگ محسن روحالامینی را مرگ ناشی از استرس فیزیكی، شرایط بد نگهداری، ضربات متعدد اعلام و قویا ابتلای آن مرحوم و فوت بهعلت بیماری و مننژیت منتفی اعلام میشود.
پانزدهم شهریور: بخش خبری بیستوسی تلویزیون برای پاسخ به سؤالات متعددی كه در این مدت نزد افكار عمومی مطرح شده است، گزارشی سفارشی از كهریزك تهیه و پخش میكند. این گزارش تنها گوشه كوچكی از حقایق و حوادث كهریزك را به نمایش میگذارد، اگرچه برای اولینبار است كه تصاویری از بیرون و درون بازداشتگاه به مردم نشان داده میشود. این تصاویر نشان میداد كه این مكان نه یك بازداشتگاه متعارف بلكه مجموعهای از سولهها و بناهای احداث شده در یك محیط بیابانی بوده است. در این برنامه سردار تشكری رییس بازرسی كل نیروی انتظامی از مردم عذرخواهی و صراحتا اعلام میكند كه كسانی كه این جنایت را رقم زدند نیروهای رسمی ناجا اعم از درجه دار تا سرهنگ بودند. وی حتی متذكر شد كه برخی قضات نیز در اعزام متهمان به كهریزك مرتكب تخلف شدهاند كه پرونده آن در دست بررسی است. وی اعتراف كردكه این افراد به این خاطر به كهریزك منتقل شدند كه جایی برای نگهداری آنها نداشتند! رییس جدید دادسرای نیروهای مسلح نیز در این فیلم به صراحت گفت كه شرایط و رفتارهای صورت گرفته عامل مرگ تعدادی از بازداشت شدگان بوده و نه بیماری قبلی یا عللی از این دست. در این گزارش تشكری اظهار میكند كه در یك فضای هفتاد متری صدوچهلوپنج نفر از بازداشتیهای هجده تیر به همراه بیستوپنج نفر از اراذل و اوباش نگهداری میشدهاند كه در میان آنها ده نفر دانشجو نیز وجود داشته است در حالی كه مطابق با ضوابط دانشجویان بازداشتی باید به زندانهای رسمی منتقل میشدهاند.
هفدهم شهریور: گزارش صدا و سیما از سوی فرمانده نیروی انتظامی هم تأیید میشود. احمدی مقدم كه در سیستان و بلوچستان به سر میبرد اعلام میكند كه نیروی انتظامی اخیرا در راستای پاسخگویی، مسئولیتپذیری و شفافسازی، گزارشی جامع با همكاری رسانه ملی برای آگاهی مردم پخش كرد. وی همانجا اعلام كرد كه همه چیز پرونده كهریزك شفاف، روشن و آماده بررسی در دادگاه است و در اختیار مراجع قضایی است؟!!
چند ادعای ثابت نشده و سؤالهای بیپاسخ
در حالیكه ابتدا گفته شد تعداد كسانی كه در هجدهم تیر دستگیر شدهاند، اندك هستند، چطور زندانهای رسمی كشور ظرفیتی برای نگهداری آنان نداشتند پس احتمال و شنیدههای غیررسمی كه تعداد آنان را حدود دویستوهفتاد نفر اعلام میكند، رقمی نزدیك به واقعیت است. حتی برخی در برابر این توجیه مقامات نیروی انتظامی میگویند، در شهر بزرگی مثل تهران و در فصل تابستان كه همه مدارس تعطیل است، آیا نمیشد بازداشت شدگان را در یكی از مدارس یا مكانهای سرپوشیده داخل شهر اسكان داد؟
برخی از خانواده ها از این نگران هستند كه نكند پرونده كهریزك به سرنوشت كوی دانشگاه تهران كه ابتدا با شیب تند از سوی مسئولان پیگیری شد، اما در نهایت سنگینترین حكمی كه برای عوامل دخیل در آن صادر كردند، دزدیدن یك ریش تراش توسط یك سرباز جزء بود، مبتلا شود. در حالیكه رهبر انقلاب حادثه كهریزك را جنایت و بر لزوم برخورد با عاملان اصلی آن تأكید دارند، برخی مقامات انتظامی و قضایی آن را حادثه دانسته و ناشی از تخلف نیروهای خودسر بر میشمرند. آنهم در شرایطی كه اختیارات رهبری در مورد نیروی انتظامی به وزیر كشور (كه رییس شورای امنیت كشور نیز هست) تفویض شده است.
آمران و كسانی كه در این موضوع مقصر شناخته شدهاند در ردههای درجه دار، استوار، ستوان، سروان و سرهنگ هستند در حالیكه انتظار مردم برخورد با همه كسانی است كه در وقوع این ماجرا مشاركت یا مسئولیت داشتهاند.
برخی پیشبینیها حكایت از آن دارد كه ممكن است سردار «ر» نیز بهزودی سمت خود را به دیگری واگذار كند. با توجه به اینكه پس از ماجرای كهریزك و ریاست آیتا... آملی لاریجانی دادستان تهران نیز از سمت خود كنار گذاشته شد، این سؤال مطرح میشود كه آیا صرف جابهجایی و تغییر پست و عناوین برای افرادی كه در این ماجرا دخیل بودند كار درستی است و میتوان با این شیوه افكار عمومی را اقناع كرد؟
همانطور كه آیتا... جوادی آملی نیز بیان داشت، خونخواهی وظیفه نظام اسلامی است و نظام در پیگیری این موضوع نسبت به مردم و اولیای دم اولویت دارد و لذا انتظار میرود كه با توجه به در پیش بودن دادگان نخست كهریزك، دستاندركاران این پرونده سلسله عواملی كه موجب شد تا این فاجعه رخ دهد را بیش از هرچیز مد نظر قرار دهند و در توارد سلسله علل، سبب اقوی از مباشر فراموش نشود.
آینده
نظرات