فعال زنان:,جنبش زنان از حضور نمايشی سه زن در کابينه خوشحال نيست,

راديو آلمان

با معرفی کابينه دولت دهم از سوی احمدي‌نژاد و حضور سه زن در اين کابينه، مخالفت‌هايی در اين زمينه از سوی جناح اصولگرا شروع شده است. فعالان جنبش زنان با اين اقدام برخوردی دوگانه دارند. مصاحبه مرضيه مرتاضی لنگرودی

اقدام احمدي‌نژاد به معرفی سه زن برای احراز مقام وزارت با واکنش‌های متفاوتی مواجه شده است. بخشی از اصول‌گرايان آشکارا به مخالفت با اين اقدام برخاسته‌اند. فعالان جنبش زنان نيز به نوبه‌ی خود معتقدند که اين اقدام گرچه از قدرت اين جنبش و تحميل مطالبات آن به اصول‌گرايان حکايت دارد، ولی استفاده ابزاری از زنان نيز در آن بارزاست. مرضيه مرتاضی لنگرودی از فعالان زن ملی- مذهبی در ا ين زمينه توضيحات بيشتری داده است.

دويچه‌وله: خانم مرتاضي، رييس فراکسيون روحانيون مجلس گفته است که در مورد ميزان توانايي‌های زنان و نوع مديريت‌شان، شبهه‌ی فقهی وجود دارد. آيا چنين چيزی صحت دارد؟

مرضيه مرتاضی لنگرودی: لابد از ديدگاه ايشان که به فقه سنتی و غيرپويا معتقد هستند چنين چيزی هست. ولی تفکر ديگری سالهاست که در ايران وجود دارد به اسم ’’نوگرايی دينی‘‘ که شايد ما اين را محدود کنيم به صد سال پيش، يعنی از آغاز انديشه‌ی نو در جريان جنبش مشروطيت و انقلاب مشروطه که يکنوع تفکر در خصوص مذهب در ايران شکل گرفت که ما به آن نوانديشی دينی مي‌گوييم. اين تفکر به فقه پويا اعتقاد دارد که مي‌گويد وقتی موضوع عوض بشود، حکم هم عوض مي‌شود و با جداکردن اصل و جوهر دين از شريعت که مربوط به زمان و محدود به زمان است، سعی مي‌کند نگاه ديگری به موضوعات داشته باشد. ازجمله موضوع زن و مرد و حاکميت و حضور زن در عرصه‌ی سياسي، اقتصادي، اجتماعی امروز جامعه‌ايران.

ولی دو مرجع تقليد ديگر ، يعنی آيت‌الله صافی گلپايگانی و آيت‌الله مکارم شيرازی هم گفته‌اند که انتخاب وزير زن شبهه‌ی فقهی دارد، و يک نماينده‌ی مجلس گفته ، اگر مقام رهبری در مورد وزارت زنان اظهارنظری نکند ، مجلس، نظر اين دو مرجع را مبنا قرار مي‌دهد و در حقيقت زنان پيشنهادشده برای وزارت، رأی اعتماد نخواهند گرفت.

من فکر مي‌کنم نظر اين دو مرجع تقليد نظری نيست که کل جامعه ايران يا ساير مراجع از آن تبعيت کنند. به دليل اين که در جامعه‌ی ايران در جريان جنبش مشروطه و انقلاب مشروطه، نوگرايی و اصلاح‌در دين پذيرفته شده و کسانی امثال آيت‌الله نائينی صراحتاً مي‌گويند که دين با عقل‌گرايي، علم و فنآوری و فراتر از خود رفتن منافاتی ندارد. به اضافه‌ی اين که در صدر اسلام و طبق سنت پيامبر هم زنان در سه عرصه مشارکت مي‌کردند: بيعت که بارزترين مظهر عمل سياسی است، هجرت که باز عمل سياسی ديگری است و امر به معروف و نهی از منکر به حاکمان و نظارت در کار حاکمان، در اين سه عرصه تفاوتی بين زن و مرد نبوده و پيامبر هم زنان را در همه‌ی مسايل سياسی زمان خودش شرکت داده بود. در جنبش کنونی زنان هم وقتی ما زنان نوانديش مسلمان از ساير مراجع مثل آيت‌الله منتظري، آيت‌الله صانعی و حجت‌الاسلام آقای کديور و آقای قابل سوال کرديم، به اين نتيجه رسيديم که اگر بنا است از ’’متخصص‘‘ تبعيت و پيروی بشود، يک متخصص زن به لحاظ علمانيت‌اش که با متخصص مرد فرقی ندارد. آقايان وقتی مريض مي‌شوند، پيش دکتر زن هم مي‌روند و حرفهای او را گوش مي‌کنند. اگر در جامعه‌ايران، زن مي‌تواند نماينده‌ی مجلس بشود و قوانينی را تصويب بکند، عقلاً به چه دليل نمي‌تواند مجری همان قوانين باشد؟

يک نظريه ديگر هم که اينجا وجود دارد، يعنی دو جور با وزارت زنان مخالفت شده است. امام جمعه‌ی مشهد علاوه بر مخالفت‌های دينی و فقهی گفته‌ حضور سه زن در کابينه باعث شادی جريان‌های فمينيستی مي‌شود و ما نبايد کاری کنيم که جريان‌های غربی را خشنود بکنيم. آيا جريان‌های فمينيستی ايران، از اين اقدام آقای احمدي‌نژاد ابراز شادمانی کرده‌اند؟

نه. اگر در بين فعالان جنبش زنان شادماني‌ای هست، به اين دليل است که با مبارزات بي‌وقفه‌و شجاعانه‌ی خودشان بويژه در دو دهه‌ی اخير باعث شدند که حتا در نگرش سنتی رخنه ايجاد کنند، نگرش سنتی که سعی دارد زنان را به دور از مسايل سياسی و اجتماعی نگهدارد و آنها را در خانه‌ها حبس کند و نگاه ابزاری به آنها دارد. اما آن چيزی که در اين چينش کابينه به چشم مي‌خورد، بازهم استفاده‌ی ابزاری و نگاه ابزاری به زنان است. علت اين که از کابينه‌ی احمدي‌نژاد يک چنين چيزی برای جنبش زنان شادي‌آور نيست، اين نيست که ما از ورود سه زن به کابينه شاد نيستيم. ما فکر مي‌کنيم که زنها در هر حوزه‌ای که باشند، ولو ابزاری هم باشند، بازهم مي‌توانند سنت‌هايی را بشکنند. آنچه هست، اين است که اين نوع انتخاب زنان برای وزارت، توهين به شعور جامعه‌ايران است. در همين دولت نهم آقای احمدي‌نژاد، سخت‌ترين سهميه‌بندي‌های جنسيتی در مورد زنان متخصص اعمال شد. اين نشان مي‌دهد که در واقع در استفاده از زنان، نگاه ابزاری غلبه دارد. و به اين دليل جنبش زنان از اين پيروزی که موفق شده سه وزير زن را به کابينه تحميل کند، خشنود است اما به حضور سه وزير زن در کابينه‌ی نمايشی که اساساً خود به قدرت رسيدن آن چون و چرا دارد و مورد اقبال بسياری از اصولگرايان هم حتا نيست و در مجلس هم با آن مخالفت‌هايی هست، نگاه خوش‌بينانه‌ای ندارد. آنچه باعث ناراحتی زنان هست اين است که چرا يک چنين استفاده‌ی ابزاری از زنان مي‌شود. اما آنچه مي‌توان باعث شادی جنبش زنان باشد اين است که آن مبارزات بي‌وقفه و شجاعانه و پيگيرانه و مجدانه باعث شده است که حتا در نگرش سنتي، شکاف‌هايی بيفتد و مجبور باشد برای اين که خودش را نو و به روز نشان بدهد و در جامعه مشروعيت و مقبوليت ايجاد کند، از زنان به طور ابزاری حتی استفاده کند.
مصاحبه‌گر: ميترا شجاعی
تحريريه: فريد وحيدی

برداشت از روشنگری